بنام آنکه زیباست زیبایی‌ها را دوست دارد؛
فرا رسیدن ماه مبارک رمضان، ماه صلح با خدا، ماه میزان شدن، ماه شکفتن، ماه متبلور شدن، ماه از پوچی رستن، ماه رویش و زایش، ماه خودیابی، ماه تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری، ماه تقویت عزم همّت برای دگرگون شدن و دگرگون ساختن، ماه تغییر بینش‌ها و منش‌ها، ماه تبدیل معانی و مفاهیم ارزشی به رویه و سلوک، ماه رهایی از منیت‌ها و ما شدن، ماه تصفیه و شفافیت، ماه رنگ خدایی یافتن، ماه اخلاص و صدق و صبر، ماه تدبر و تقدیس و تهلیل و تلاوت قرآن، ماه محسن شدن و کریمانه زیستن، ماه تمرین اخوت دوری از دروغ و ریا، ماه مصفا شدن، ماه رحمت و مغفرت و رهایی از آتش جهنم، بر عموم تقواپیشگان و شاگردان مدرسه‌ی رمضان مبارک باد.
انسان در گذر و گذار زمان پیوسته در جست‌وجوی رسیدن به حالات و مقامات خوش و نیکو بوده است. در این رهگذر، تجربیات، گاه موفق و اغلب ناموفق بوده‌اند. ما در این نوشتار در پی‌آنیم که رمز و راز انسان‌های وارسته را در طول سپری شدن عصرها و نسل‌ها به اختصار بیاوریم، باشد که درآستانه‌ی ماه مبارک رمضان، که خود یکی از مؤلفه‌های فتح و گشودن گره‌ها و بن‌بست‌های اجتماعی بوده است، بتوان کلماتی را از زبان برآوریم و بردل صاحبدلان بنشانیم.
برای رسیدن به احسن احوال(بهترین حالات)از لحاظ فکری، روحی، اخلاقی و اجتماعی و...احسن اقوال(سخنانی که دارای قلب و قالب استوار و از جمال و حسن لازم برخوردار باشد)لازم است تعریفی روشن از این دو مقوله داشته باشیم و سپس به بیان مقدماتی که منجر به این نتایج مطلوب و دلنشین می‌شود بپردازیم.
احسن احوال:حالتی که بسیاری از اهل صلاح پیوسته آن را از خدا وند خواستار شده‌اند.
ای دل غم‌دیده حالت به شود دل بد مکن
وین سر شوریده باز آید به سامان غم مخور
نهی از غم خوردن، آن هم غم‌های کوچک و گذرا درکلام بسیاری از اهل دل مانند حافظ و امثال او آمده است. به خصوص در غزل مشهور یوسف گم‌گشته. یوسف یعقوب پسرش بود، اما یوسف انسانها به حسب وضعیّت و شرایط روحی و ایمانی‌شان متفاوت است، یوسف یکی ایمان، یوسف دیگری رسیدن به آرامش فکری، آرامش روحی و روانی و هنگامی که انسانها به یوسف گم‌گشته‌ی خود برسند، آنگاه از حالاتی خوش و لذت‌بخش برخوردار می شوند و خود را صاحب حالت بهترین و بهترین حالات می‌دانند.
بنابراین صاحب احسن احوال گشتن مستلزم تغییر نگاه به خود و نظام هستی است؛ مستلزم تغییر بینش و منش در دل و دیده است و اگر دل و دیده دگرگون شد، آن گاه احسن احوال حاصل می‌شود. لذا احسن احوال برآینده تحوّل در دل و دیده است و بخشی از این تحول در گرو سعی و تلاش انسان و بخش دیگری مرهون توفیق خاص ربانی است.
اما تحویل احوال و رسیدن به احسن حال، نیازمند شناختن احسن اوقات و احسن اعمال است.
احسن اوقات: احسن اوقات با توجه به اشخاص متفاوت است، چرا که اولوّیت‌های زندگی برای افراد گوناگونند. اما خداوند در کلامش نیکویی و احسن بودن اوقات را در ارتباط با کاری دانسته که در آنها انجام می‌شود. مثلاً ارزش و عظمت لیلة‌القدر به سبب شروع نزول قرآن در آن است. ارزش و اعتبار سحر به استغفار و مناجات با خداست و همچنین بقیه اوقات که در قرآن بعضاً به آنها اشاره شده است از چنین ویژگی برخوردارند بنابراین احسن اعمال عبارت است از کامل‌ترین و نیکوترین عمل که لوجه الله(به خاطر خدا)و بوجه الله(طبق شریعت خداوند)یعنی احسن بودن در گرو اخلص بودن(خالصانه‌ترین)و اصوب بودن(راست و درست‌ترین)است. پس با انجام«احسن اعمال» در «احسن اوقات» به «احسن احوال» نائل می‌شویم و آنگاه که حال به شود «صاحب اقوال احسن» هم خواهیم گشت که احسن اقوال، قول داعی إلی الله است: و من أحسن قولاً مّمّن دعا إلی الله و عمل صالحاً...
حال که در آستانه‌ی ماه مبارک رمضان هستیم، باید بکوشیم تا در این احسن اوقات با انجام احسن اعمال «روزه» به احسن احوال نائل شویم. زمانی که از احسن احوال برخوردار گشتیم می‌توانیم احسن اقوال(بهترین سخن‌ها) را از دل برون آوریم و بر زبان جاری کنیم و خود و دیگران را به آرامش برسانیم و عید فطر را به زیباترین صورت ممکن عید گردانیم و شادی ما شادی عام رابه ارمغان آورد و کام را در کام ناکامان قرار دهد. اینجاست که یوسف گم‌گشته‌ی ما به کنعان وجود بازمی‌گردد و کلبه‌ی احزان[دل]به گلستان بهترین حالات و مقامات تبدیل می‌شود. طوری که در آن گلستان مفاد « لایسمعون فیها لغواً و لاتأثیماً إلا قیلاً سلاماً سلاماً» تحقق می‌یابد و جهان خود و پیرامون را قطعه‌ای از بهشت می‌گردانیم. آنجاست که با حافظ هم‌نوا می‌شویم و با خود زمزمه می‌کنیم که:
چرخ گردون گر دو روزی بر مراد ما نرفت
دائماً یکسان نباشد حال دوران غم مخور
حافظ در گنج فقر و خلوت شب‌های تار
تا بود وردت دعا و درس قرآن غم مخور
نظرات